‌ فن خودرو

‌ فن خودرو

اگر دقت کرده باشيد در تمام خودروها يک پروانه در قسمت جلويي وجود دارد که در بسياري از مواقع در حال چرخيدن است. اين پروانه چيست و چه کاري انجام مي‌دهد؟ گفتيم که در موتور خودرو در اثر عمل احتراق گرماي فوق‌العاده زيادي توليد و مقدار زيادي از آن به محيط داده مي‌شود. اما آب خودرو توسط پمپي به نام واترپمپ (Water Pomp) در حال چرخيدن دور موتور است. گرماي موتور نيز به آب داده شده و آب گرم بايد در نقطه گرمايش گرفته شود تا بتواند موتور خودرو را خنک کند.

آب پس از چرخيدن به دور موتور وارد رادياتور شده و آنجا خنک مي‌شود اما آب در رادياتور در طي دو فرايند خنک مي‌شود. 1- عبور از يک مسير طولاني با سطح مقطع کم 2- برخورد هواي محيط با آب در تمام مدت عبور از رادياتور.

اما چگونه مي‌توان هواي محيط را در رادياتور عبور داد؟ براي اين کار از يک پروانه استفاده شده که نقش آن به جريان انداختن هوا و عبور آن از رادياتور است. در حقيقت اين پروانه نقش يک دمنده را به عهده دارد، اما اين پروانه چگونه مي‌چرخد؟ آيا بايد هميشه در حال چرخش باشد؟

در خودروهاي نسل گذشته نيرو اين پروانه از موتور خودرو گرفته مي‌شد و هميشه در حال چرخش بود. به اين صورت که پروانه توسط يک پولي و تسمه از ميل‌لنگ نيرو گرفته و با دور موتور، دور پروانه نيز تغيير مي‌کرد اما اين روش مشکلاتي را به دنبال دارد. مهم‌ترين آنها گرفتن نيرو از ميل‌لنگ است. عيب ديگر آن استهلاک بالاي اين روش است.

چون اين سيستم مکانيکي است، مي‌تواند در بسياري از مواقع، مثلا در شرايط آب و هواي نامطلوب دچار هرزگردي و تلف‌کردن نيرو شود و از کار بيافتد. همچنين به علت کار دائم پروانه، سروصداي زيادي توليد مي‌کرد که باعث عدم بي‌صدايي خودرو مي‌شد. پس از مدتي کمپاني‌هاي خودروسازي به اين نتيجه رسيدند که اين سيستم مقرون به صرفه نيست و سيستم الکتريکي را جايگزين آن کردند. در سيستم الکتريکي نيروي لازم جهت چرخش پروانه از باتري گرفته مي‌شود.

اين سيستم به اين صورت است که نيروي يک موتور الکتريکي به پروانه منتقل و نيروي برق باتري به موتور وصل مي‌شود.موتور سر پروانه را به چرخش درمي‌آورد، اما اين سيستم برخلاف نوع قبلي هميشه کار نمي‌کند و فقط زماني که دماي آب بالا مي‌رود روشن مي‌شود و شروع به چرخش مي‌کند. در خودروهاي کاربراتوري که از يک فشنگي استفاده شده و با گرماي آب در رابطه مستقيم است وقتي گرماي آب بالا برود، فشنگي عمل مي‌کند و باعث وصل‌شدن جريان برق به موتور الکتريکي يا همان فن مي‌شود.

اما در خودروهاي انژکتوري کار فشنگي را سنسور دماي آب انجام مي‌دهد. اين حسگر به ECU دماي بالاي آب را منتقل مي‌کند. ECU نيز دستور روشن‌شدن فن را مي‌دهد. در خودروهاي کاربراتوري اگر فشنگي خراب شود يا جريان برق در بين راه قطع شود، فن به طور دائم کار مي‌کند تا موقعي که عيب برطرف شود.